চৰকাৰী চাকৰি আৰু শিক্ষাত সংৰক্ষণ বৃদ্ধিৰ প্ৰস্তাৱ সন্দৰ্ভত বিহাৰ বিধানসভাত গৃহীত এখন বিধেয়ক। বৃহস্পতিবাৰে মুখ্যমন্ত্ৰী নীতেশ কুমাৰ নেতৃত্বাধীন চৰকাৰৰ বিধেয়ক উত্থাপন হোৱাৰ পাছত সৰ্বসন্মতিক্ৰমে গৃহীত হয়। সেই বিধেয়কখনত কোৱা হৈছে যে জাতি ভিত্তিক সংৰক্ষণ ৫০ শতাংশৰ পৰা ৬৫ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰা হ’ব। ইয়াৰ লগতে আৰ্থিকভাৱে পিছপৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবেও ১০ শতাংশ পৃথক সংৰক্ষণৰ কথা কোৱা হৈছে।
মঙলবাৰে বিহাৰ বিধানসভাত জাতিগত গণনাৰ দ্বিতীয়খন প্ৰতিবেদন দাখিল কৰাৰ পিছত ৰাজ্যৰ কেবিনেট বৈঠকত গ্ৰহণ কৰা প্ৰস্তাৱত সংৰক্ষণ বৃদ্ধিৰ বাবে বিধেয়কখন উত্থাপন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিধানসভাৰ অধিৱেশনত এই সিদ্ধান্ত ঘোষণা কৰি মুখ্যমন্ত্ৰী নীতেশে কয় যে আমাৰ চৰকাৰে পিছপৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক অধিকাৰ দিবলৈ বদ্ধপৰিকৰ।
শেহতীয়া চৰকাৰী বিধেয়কখনত কোৱা হৈছে যে পিছপৰা শ্ৰেণী (OBC) আৰু অতি পিছপৰা শ্ৰেণী (BC)ৰ বাবে সংৰক্ষণ ২৭ শতাংশৰ পৰা ৪৩ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰা হ’ব। তদুপৰি অনুসূজিত জাতি (SC)ৰ সংৰক্ষণ ৫ শতাংশৰ পৰা ২০ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আছে। কিন্তু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ প্ৰতিষ্ঠানত অনুসূচিত জনজাতিসকলৰ বাবে সাত শতাংশ সংৰক্ষণ থাকিলেও জেডিইউ-আৰজেডি-কংগ্ৰেছ-বাওঁপন্থী মিত্ৰজোঁটৰ চৰকাৰে ইয়াক বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰিছে।
যদিও ২৭ শতাংশ আসন অ’বিচি আৰু ইবিচিৰ বাবে সংৰক্ষিত, তথাপিও তেওঁলোকৰ শতকৰা হাৰ বিহাৰৰ জনসংখ্যাতকৈ বেছি। পূৰ্বতে ভবা হৈছিল যে প্ৰকৃত সংখ্যা প্ৰকাশ হ’লেই অ’বিচি কোটাত অধিক সংৰক্ষণৰ দাবী উত্থাপন হ’ব। যোৱা ২ অক্টোবৰত জাতিগত গণনাৰ প্ৰথম প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ পোৱাৰ পিছৰে পৰা কৰ্মক্ষেত্ৰত এনেকুৱা হৈছে। জাতি পৰ্যালোচনাৰ বিৰোধীসকলে অভিযোগ উত্থাপন কৰিছিল যে তাৰ ফলস্বৰূপে তথাকথিত উচ্চ জাতি বা সাধাৰণ শ্ৰেণীটো চৰ্চালৈ আহিব। তেওঁলোকৰ দাবী যে এই ভোট বেংকৰ ৰাজনীতিৰ ফলস্বৰূপে ‘মেৰিট’ বঞ্চিত হ’ব। দৰাচলতে ভোট-ৰাজনীতিৰ মনোভাৱেৰে কংগ্ৰেছ নেতা ৰাহুল গান্ধীয়ে পাঁচখন ৰাজ্যৰ নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰৰ সময়ত ‘জীতনী আবদী, উতনা হক’ (জনসংখ্যা যিমানেই বেছি, সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ অধিকাৰ সিমানেই বেছি) শ্ল’গান দিছিল।
উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ পৰা অনুমতি লাভ কৰাৰ পিছত মঙলবাৰে চৰকাৰে প্ৰকাশ কৰে বিহাৰ বিধানসভাৰ জাতি পৰ্যালোচনাৰ দ্বিতীয়খন প্ৰতিবেদন। সেই প্ৰতিবেদনত বিহাৰৰ বাসিন্দাসকলৰ জাতিভিত্তিক আৰ্থিক অৱস্থাৰ তুলনামূলক পৰিসংখ্যা দাঙি ধৰা হৈছে। এইখিনিতে ক’ব পাৰি যে সেই ৰাজ্যসমূহৰ ৩৩ শতাংশ অনুন্নত (OBC) আৰু অতি অনুন্নত (EBC) অৰ্থনৈতিক অৱস্থা তলৰ দৰে। আনহাতে, এছ চিৰ মাজত দৰিদ্ৰতা ৪২ শতাংশতকৈও অধিক।
সেই প্ৰতিবেদনত বিহাৰৰ তথাকথিত উচ্চ বৰ্ণ অৰ্থাৎ অসুবিধাগ্ৰস্ত (সাধাৰণ) শ্ৰেণীৰ আৰ্থিক অৱস্থাৰো উন্মেষ ঘটিছে। খবৰ অনুসৰি দৰিদ্ৰ সীমাৰেখাৰ তলত বসবাস কৰা ‘সাধাৰণ জাতি’ৰ লোকৰ সংখ্যা প্ৰায় ২৬ শতাংশ। চাৰিজনীয়া পৰিয়াল এটাৰ মাহিলী আয় যদি ৬,০০০ টকাতকৈ কম হয়, তেন্তে সেই পৰিয়ালটোক সেই প্ৰতিবেদনত ‘দৰিদ্ৰ’ বুলি চিনাক্ত কৰা হৈছে। যোৱা ২ অক্টোবৰত বিহাৰ চৰকাৰে জাতিভিত্তিক জৰীপৰ সৈতে জড়িত প্ৰথমখন প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰিছিল। ইয়াৰ পিছতে পৰৱৰ্তী প্ৰতিবেদন প্ৰকাশৰ ওপৰত স্থগিতাদেশ বিচাৰি উচ্চতম ন্যায়ালয়ত আবেদন দাখিল কৰা হয় যদিও ৬ অক্টোবৰত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নাকচ কৰে।
